1e829679-ab61-3456-933b-dec2fb54a11a

Fernando Izan Ez Balitz. Pastor Izuela - Deusto Knowledge Hub Explorer

Fernando izan ez balitz. Pastor IzuelaJoxe Mari Oterminekplazaratu duen liburua Auspoa bildumako irakurrienetako bat ¡zango da. Datuberri batzuk dakartza eta baita teoria hau ere: Fernando dibertimendurako arketipo bat da, eta hura jaio izan ez balitz, Pastor Izuela ¡zango zen ordekoaHitz Gurutzatuen Txapelketajokatuko dabiharlrunen. Aurreko urteetan beza la, be r rogé i bat lagun ariko diraLAUBIDEFELIX IBARGUTXIGaur, 250 urte beteko dira Fernando Amezketarra jaio zela. Aurtengo urtean zehar ekitaldi dezente antolatu dira gizon hura ezagutarazteko, eta esan liteke helburua lortu déla. Ibilaldiak egin dira Fernandoren tokiak ezagutzeko, liburu bat idatzi du Joxe Mari Oterminek, gaur bertan bertso-saioa egingo da, Fernandoren bertsoak kantatuko direlarik... Eñaut Agirre, Imanol Kamio eta Aitor Atxega ariko dira, 19:30etatik aurrera.Ziur nago Auspoa-ko liburu irakurrienetako bat izango déla Oterminena. Izenburu sotila dauka -Fernando Amezketarra 1764-2014baina edukia mamitsu eta nahiko berria. Liburu honetan esaten dituen gauza batzuk esanak zituen Oterminek, duela lau urteko Fernando eta bere garaiko Amezketa hartan, baina badira aurkikuntza berriak ere.Adibidez, berria da Oterminek plazaratzen duen teoria hau: «Fernando izan ez balitz, Pastor Izuela». Alegia, Amezketako kazetari eta historialariak uste du herriak behar zuela, eskatzen zuela, Fernando bezalako bat, dibertimendua eskainiko zion figura bat -zehatzago esanda, arketipo bat-. Hura mundura jaio izan ez balitz, bere ordeko bat sortaraziko omen zuen bai herri-jendeak bai kultura-munduak. Eta ordeko hori, Oterminenustez, Pastor Izuela, Aiako bertsolari hura, izan zitekeen. Izuelarekin Fernandoren iguala gertatzen da: inork ez daki zenbat bertso eta pasadizo diren harenak eta zenbat erantsitakoak.Garaikideak izan ziren Pastor Izuela eta Fernando. Fernando baino hamasei urte gazteagoa zen Aiako bertsolaria, Fernandok 58 urte harrapatu zituen, eta Izuelak 57.Garaikideak izan zirenez, segura asko behin baino gehiagotan egingo zuten elkarrekin bertsotan. Antonio Zavalarenak dira ondoko lerrook: «Aldi artan Pastor Izuela Tolosan zan, ferirà panda. Pipa erretzen ari zan, da aiako batean orazaltzen zaio Pernando Amezketarra, onela esanaz:-Ixuela, ekakpipa bete tabakolTa Pastorrek bertso onekin erantzun zion:Errondilla kaleko bigarrengo dendanFernando AmtiketarraJ 7**- IUI 4£¿WV*W-- ¿¿7* ¿ yJFs--#¿*4Goian, Joxe Marti Oterminek Auspoa bildumarako idatzitako liburua eta Xenpelarren omenezko eskultura Errenteriakoa. Behean, Hitz Gurutzatuen Txapelketa. f.portutabakua saltzen dek diruaren prendan; neilibrakopezta bitikbera etzidatek eman, irejuan ai da esango diek zenbatian saltzen dan.Ta orduan Pernandok onela erantzun zion:Emen ebiya ai dik, mendietan laño, ordu terdi badauzkak emendik etxeraño; ezpâiz azkarragojuaten onuntz etorri baño, loitan sartuko al aiz ipur-zuloraño!»Beste Xenpelar batAspaldiko beste bertsolari bat egunotan omendu behar dutena: Joxepa Antoni Aranberri Xenpelar1 (1865-1943), beste Xenpelar ezagun harén biloba. Gaur, Andoni Egañak hitzaldia egingo du Xenpelar Etxean Errenteriako bertsogintzari buruz, 19:00etan hasita. Bihar, 19:00etan Niessen Auditorioan, Bidaia bat Joxepa An-toniren bizitzan ikuskizuna eskainiko da, bertso-lanean Nerea Elustondo eta Arkaitz Oiartzabal Xamoa ariko direlarik, musikari batzuen laguntzarekin.Emakume bertsolari honen berri gehiago jakin nahi duenak -ez baita oso ezagunaErrenteriako Udaleko webgunera jo dezake, eta han Elixabete Perez Gaztelu Deustuko Unibertsitateko irakaslearen monografia oso landu bat topatuko du.IztuetaK.E.Pernando Amezketarraren garaiko beste gizon bat: Juan Ignazio Iztueta. Eta J. I. Iztueta Kultur Elkarteakekimen deigarria jarri du martxan Zaldibian. Herriko familia eta etxeen argazki zaharrak hartu, fitxa bihurtu, eta karpeta irekia osatu du, auzoka atondurik. Argazkiaz gain, etxearen eta etxe horretako familiären historia labur bat ere agertzen da fitxan. Oraingoz, 70bat familiären fitxak atera dituzte, eta J. I. Iztueta Kultur Elkarteak lanean jarraituko omen du, fitxa berriak osatu eta osatu. Inork ez dauka parte hartzeko obligaziorik, borondatezkoa da. Rufino Iraolak, egunkari honek Zaldibian daukan berri-emaleak, artikulua osatu du eta bertan Koaiko familiären argazki bat erakutsi, itxura batean 50. hamarkadakoa. Esaten dutenez, kaletik apartatuen dagoen baserria da Koai, eta irispide okerrenak zeuzkana. Herrian bada esaera bat oso entzuna: «Distantziak eta bideak gorabehera, Koaikorik ez da inoiz berandu mezatara etorriko». Koai baserri-izena, hasiera batean, Koba-hegi omen zen, baserritik gertu kobazuloak baitaude.HitzgurutzatuakBiharko, Euskal Herriko Hitz Gurutzatuen Txapelke-taren zortzigarren aldia antolatu du Luma hitz-jokoen hilabetekariak. Berrogei bat lagun jardungo dira lehian, Bidasoako EKTn, Irunen. Aldizkaria hiri horretan egiten baita, bertan hiru lagunek lan egiten dutelarik: Iñaki Agirresarobek, Joxan Elosegik eta Prexen Gastearenak.Euskal Herrian hauxe da hitz gurutzatuen txapelketa bakarra, baina Frantzia eta Britainia Handian ohitura handia omen dago. Iazkoan, Ibón Zaldua (Donostia) gertatu zen garaile, eta finalean hiru lagun hauek izan zituen lehiakide: Beñat Muguruza (Irun), Ane Loidi (Aretxabaleta) eta Javier Altuna (Getxo). Azken froga zutik eta jende aurrean egiten da, Lumak egun horretarako prestatzen dituen tamaina handiko hitz gurutzatuen taulatan.Okerra zuzentzen. Aurreko astean, esan nuen Altzueta Sagardotegia izan deia lehenbizikoa sagarra biltzeko makina erabiltzen. Datu hori okerra da, Agrícola Sakana S.L-ko nagusiak aditzera eman didanez. Adibidez, enpresa honek makina bat saldu zion 2005 ean Olaberriko Etxe Txuri baserriari, eta 2008an Zeraingo Otatza sagardotegiari. Eta harrezkero beste batzuk saldu ditu Berriz, Tolosa eta Andoainen.fibargutxi@diariovasco.com

Felix Ibargutxi

2014-10-10T00:00:00

html

es